Dobry Lekarz

Już kilka tygodni media każdego dnia powtarzają i aktualizują informacje o Koronawirusie 2019-nCoV, którego epidemia pojawiła się w Chinach i rozszerza się na inne kraje azjatyckie. Warto wiedzieć z czym mamy do czynienia, jak wirus się rozprzestrzenia, do jakiej grupy należy i jakie objawy powinny wzbudzić nasz niepokój. Warto również poznać sposoby leczenia i skuteczne działania profilaktyczne.

Koronawirusy- czym są?

Jest to cała grupa wirusów, z którymi stykamy się dość często. Są one odpowiedzialne za 10-20% wszystkich występujących przeziębień, jak również za epidemie różnych schorzeń dotyczących dróg oddechowych, a ich pojawienie się notowane jest co mniej więcej 4 lata. Koronawirusy pojawiają się przede wszystkim u ssaków oraz u ptaków. Nazwa tej grupy zainspirowana została ich wyglądem, który jest bardzo charakterystyczny pod mikroskopem elektronowym.

Koronawirusy to rodzaj drobnoustrojów. Prowadzą one do wystąpienia rozmaitych infekcji w obrębie układu oddechowego lub pokarmowego. Ich rozwój może następować zarówno u ludzi, jak i u zwierząt. Pierwsze dane na temat koronawirusów pochodzą z lat 60. XX wieku. Wówczas odkryto patogeny HCoV-229E oraz HcoV-OC43, wywołujące delikatne przeziębienie, które samoistnie znika po upływie kilku dni.

Niestety koronawirus ma również swoją śmiertelną odmianę, która pojawiła się w 2002 roku na terenie Chin. Prowadzi ona do ciężkiej niewydolności oddechowej, którą z czasem nazywano SARS. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) posiada dane, które wskazują, że epidemia, z którą mieliśmy do czynienia w latach 2002-2003 doprowadziła do śmierci 916 osób. Pierwsze objawy jakie pojawiają się w wyniku zakażenia koronawirusami mogą przypominać grypę. Występują bowiem bóle głowy, wysoka gorączka, kaszel, ból gardła, uczucie wyczerpania, jak również brak apetytu.

W jaki sposób zarażamy się koronawirusem?

Jedna z teorii mówi, że pojawienie się wirusa SARS związane było z transmisją od nietoperzy, jednak w innej wersji są to jenoty. Za region najsilniej zagrożony wystąpieniem SARS uznaje się tereny południowo-wschodniej Azji. Mimo wszystko niektóre osoby nadal twierdzą, że choroba pojawiła się u ludzi za pośrednictwem wielbłądów. Jeśli zwierze jest zakażone to wirus może występować w jego moczu, kale, mleku czy wydzielinie dróg oddechowych. Do zakażenia dochodzi więc w wyniku bezpośredniego kontaktu z wymienionymi wydzielinami. Znane są również możliwości przenoszenia się wirusa z człowieka na człowieka, co ma miejsce w szczególności pośród pracowników służby zdrowia oraz jeśli mamy bezpośredni kontakt z osobą chorą.

Jak objawia się infekcja koronawirusowa?

Jeśli wystąpi u nas zakażenie szczepami HCoV-229E oraz HcoV-OC43 to występuje niegroźna infekcja, przy której pojawiają się zwykle bardzo typowe objawy, jak katar czy kaszel. Najczęściej trwa to maksymalnie do 7 dni, a następnie ustępuje. Przebieg jest cięższy u małych dzieci i osób w podeszłym wieku, czyli u takich, u których mamy do czynienia z ubytkami odporności. W takiej sytuacji infekcja koronawirusami może prowadzić do wystąpienia zapalenia płuc, podgłośniowego zapalenia krtani czy zapalenia oskrzeli.

Inaczej sytuacja wygląda jeśli mamy do czynienia z zakażeniem SARS-CoV. Wówczas pierwszym objawem jest wysoka temperatura. Następnie najczęściej pojawia się biegunka, bóle mięśniowo-stawowe, kaszel, bóle głowy oraz duszności w postaci problemów z oddychaniem. U części chorych dochodzi w konsekwencji do rozwinięcia się niewydolności oddechowej, która może prowadzić nawet do śmierci.

Jeżeli natomiast dojdzie do zakażenia MERS-CoV, to pierwsze objawy jakie się pojawią mogą być mało charakterystyczne. Pojawia się kaszel, wysoka gorączka, bóle głowy, duszności i bóle mięśni. Czasem oprócz tego pojawiają się nudności i wymioty, biegunki i bóle brzucha. Infekcja ta stopniowo postępuje i dochodzi do rozwoju zapalenia płuc. Jego konsekwencją może być nawet śmierć chorego. W niektórych przypadkach można dodatkowo zaobserwować upośledzone funkcjonowanie nerek.

Jeśli przeprowadzimy badania laboratoryjne, to widoczny będzie podwyższony poziom dehydrogenezy mleczanowej. Z koeli badanie radiologiczne ukaże jedno lub dwustronne nacieki w obrębie jamy opłucnej. Wirus wykrywany jest oprócz tego we krwi, kale, wydzielinach układu oddechowego oraz moczu pacjenta.

W jaki sposób rozpoznać, że nastąpiło zakażenie Koronawirusem?

Wśród obowiązków lekarza w kwestii występowania zakażenia, najważniejsze będzie przeprowadzenie rzetelnego wywiadu medycznego z pacjentem, który uwzględni pojawiające się objawy chorobowe, jak również ewentualne podróże w rejony świata, gdzie występują dwie groźne odmiany koronawirusów. Konieczne jest również niezwłoczne przekazanie lekarzowi informacji o tym, że w ciągu ostatnich 10 dni mieliśmy bezpośredni kontakt z osobą chorą. Ostateczna diagnoza stawiana jest na podstawie badania krwi, oraz badań obrazowych klatki piersiowej – RTG oraz tomografia komputerowa.

Jak wygląda leczenie?

Do chwili obecnej nie jest medycynie znane jedno, skuteczne lekarstwo, które doprowadziłoby do skutecznego zwalczenia tej odmiany wirusa. Gdy leczony jest wirus MERS-CoV to pacjenci otrzymują produkty lecznicze o niepotwierdzonym działaniu, które dotychczas stosowane były przy zupełnie innych schorzeniach. Jednak doświadczenie zdobyte przy epidemii SARS-CoV, sprawia,że podejmuje się próby podawania leków zatwierdzonych dla zakażonych wirusem HIV, czyli interferonu, skojarzonego z lopinawirem oraz rytonawirem. Nadal trwają prace i badania nad możliwymi szczepionkami.

Jakie działania profilaktyczne można podjąć?

Przede wszystkim w miarę możliwości nie wystawiamy się na działanie wirusa, unikając bezpośredniego kontaktu z osobami chorymi. Powinniśmy również pamiętać o zasłanianiu ust i nosa w czasie kichania czy kaszlenia. Można w tym celu wykorzystać zwykłą chusteczkę higieniczną. Oprócz tego należy dbać o zachowanie higieny, wskazane jest chociażby częste mycie rąk. Gdy spędzamy czas poza domem lub jesteśmy w podróży warto korzystać ze specjalnych żelów antybakteryjnych i chusteczek nasączonych alkoholem. Unikamy również dotykania oczu, nosa i ust brudnymi dłońmi. Jeśli wybieramy się w region zagrożony epidemią, warto na bieżąco śledzić doniesienia WHO.