Dobry Lekarz

Miażdżyca to choroba obejmująca tętnice w naszym ciele. Polega na stopniowym zmniejszaniu się ich światła – tłumacząc obrazowo, oznacza to że jak weźmiemy kawałek tętnicy i co pewien czas będziemy próbować spojrzeć przez niego jak przez rurkę to widoczność będzie się zmniejszać. Sytuacja jest o tyle groźna, ze tętnice intensywnie pompują krew w naszych organizmach, a gdy ich wnętrze staje się węższe i ciaśniejsze to przepływ jest utrudniony co może prowadzić do rozwoju wielu groźnych i przewlekłych chorób, jednak może również stać się stanem zagrożenia życia.

Niedrożne tętnice nie mają możliwości zaopatrywania w krew najważniejszych narządów w naszym organizmie, a konsekwencją jest ich niedotlenienie. Występowanie miażdżycy odnotowuje się najczęściej w obrębie naczyń które zaopatrują w krew mózg, serce oraz nogi. Jeśli nie wdrożymy działań, które umożliwią „zapanowanie” nad rozwojem choroby to przy jej dużym zaawansowaniu może dojść do zawału serca lub udaru mózgu.

Miażdżycę uznaje się za chorobę cywilizacyjną, jest przewlekła i nieuleczalna. Jej wystąpienie prowadzi do ostrego lub długotrwałego niedokrwienia narządów. Schorzenie to może pojawić się u bardzo młodych osób, nawet u dzieci, a wraz z wiekiem się pogłębiać.

Przyczyny miażdżycy

W tej jednostce chorobowej światło tętnic stopniowo się zwęża aż do momentu, gdy dochodzi do całkowitej niedrożności. Przyczyną stopniowego zwężania się tętnic jest blaszka miażdżycowa, którą tworzy przede wszystkim cholesterol. Blaszki wyrastają ze ścian tętnic i powodują zmniejszenie przepływu krwi, więc nie może ona w odpowiednich ilościach zostać dostarczona do konkretnych narządów, co powoduje ich niedotlenienie.

Miażdżycę określa się inaczej twardnieniem tętnic. W przebiegu choroby dochodzi do gromadzenia się lipidów, przede wszystkim cholesterolu, jak również innych elementów komórkowych, tkanki łącznej z elementami kolagenu, czy w zaawansowanej fazie soli wapniowych. Tak skonstruowane blaszki miażdżycowe prowadzą do powolnego lub szybkiego zwężania się światła tętnic.

Przebieg choroby

Dużym problemem jest fakt, że bardzo łatwo dochodzi do pękania blaszek miażdżycowych, które mogą wówczas doprowadzić do powstania zakrzepu, który zamknie światło naczynia i doprowadzi do niedokrwienia pewnego obszaru ciała. Pojawienie się takiego zakrzepu może spowodować rozwinięcie się martwicy.

Tętnice w naszym organizmie, które funkcjonują prawidłowo wyróżniają się podatnością na rozciąganie, drożnością, szczelnością, a ich wewnętrzne ściany są gładkie. Wystąpienie tzw. złogów miażdżycowych powoduje zaburzenie tych funkcji, w konsekwencji tętnica staje się zwężona, sztywna, a konstrukcja ściany zostaje wyraźnie osłabiona.

Jakie są objawy miażdżycy?

Sama miażdżyca nie wywołuje widocznych objawów czy bólu. Symptomy pojawiają się w sytuacji, gdy dochodzi do niedotlenienie konkretnego narządu.

Serce – jeśli miażdżyca wystąpi w którejś z tętnic wieńcowych, które odpowiadają za zaopatrywanie serca w krew i tlen to możliwe jest pojawienie się bólu wieńcowego, który pojawia się w czasie wysiłku, jednak ustępuje gdy chwile odpoczniemy. Poważne przypadki wiążą się z pęknięciem blaszki miażdżycowej, powstaniem zakrzepu, co prowadzi do martwicy serca czyli zawału, który jest stanem zagrożenia życia. Należy niezwłocznie wezwać pogotowie.
Kończyny dolne – miażdżyca może rozwinąć się również w tętnicach, które odpowiedzialne są za zaopatrywanie w krew kończyn dolnych. Charakterystycznym objawem jest wówczas występowanie bólu mięśni w obrębie podudzi czyli łydek, który pojawia się w czasie maszerujemy. Znika on całkowicie w chwili gdy zakończymy daną aktywność fizyczną lub po krótkim odpoczynku. Wystąpienie takiego objawu określa się jako chromanie przestankowe.

Mózg – rozwój miażdżycy w tętnicach szyjnych i kręgowych, które odpowiadają za zaopatrywanie w krew mózgu może okazać się szczególnie niebezpieczny. Jeśli któraś z tętnic ulegnie zwężeniu, dojdzie do niedotlenienia mózgu, a w konsekwencji pojawi się również dezorientacja, zawroty głowy czy przejściowy niedowład. Konsekwencją może być udar mózgu. Jest to sytuacja zagrożenia zdrowia i życia i pacjent wymaga wówczas szybkiej pomocy lekarskiej. Należy niezwłocznie wezwać karetkę.

U niektórych pacjentów diagnozuje się miażdżycę jako przyczynę powstania tętniaka aorty.

Diagnostyka miażdżycy

Podstawą diagnostyczną w rozpoznaniu miażdżycy jest wystąpienie objawów niedokrwienia poszczególnych narządów. Lekarz stwierdza również osłabienie tętna w chorych tętnicach – może również dochodzi do jego zaniku. Rozpoznanie potwierdzane jest badaniami obrazowymi. Wykonuje się w tym celu USG Doppler oraz angiografię.

Jak wygląda leczenie miażdżycy?

Przede wszystkim musimy pamiętać, że miażdżyca to choroba nieuleczalna. Oprócz tego jest przewlekła i stale postępuje. Z tego powodu istotne jest ograniczanie jej rozwoju. Najlepszym sposobem jest jej kontrolowanie, regularne badania, utrzymywanie prawidłowej masy ciała, dbanie o zrównoważony wysiłek fizyczny, stosowanie zbilansowanej i zdrowej diety, czy unikanie palenia tytoniu- tak czynnego jak i biernego. Zaleca się również unikanie czynników ryzyka, które mogą przyczyniać się do rozwoju tej choroby.

Jeśli mamy do czynienia z zaawansowaną miażdżycą to pacjentowi zaleca się przejście na specjalną dietę i wdrożenie wysiłku fizycznego do swojej codzienności. Lekarze często decydują się również na zastosowanie leczenia, którego celem jest zahamowanie procesu miażdżycowego. W związku z tym podaje się statyny, inhibitory konwertazy angiotensyny (inhibitory ACE), jak również leki poprawiające poziom ukrwienia narządów.

Bardzo zaawansowana miażdżyca może stanowić wskazanie do przeprowadzenia zabiegu. Zależnie od konkretnego przypadku możliwe jest wykonanie mechanicznego poszerzenia tętnic lub wszczepienie by-passów.

Zarówno leki, jak i zabieg operacyjny nie stanowią metody, która mogłaby doprowadzić do wyleczenia miażdżycy. Są to jedynie środki, które spowalniają jej rozwój, cofają go nieco i przede wszystkim poprawiają komfort życia osoby chorej. Jednak miażdżycy nie da się całkowicie wyleczyć. Jeśli pacjent zaprzestanie stosowania diety i odejdzie od aktywności fizycznej, to wszelkie uzyskane efekty mogą zostać zniweczone.