Dobry Lekarz

Pierwotnie kolonoskopię wykonywało się w celu uzupełnienia kontrastowego wlewu doodbytniczego i innych badań obrazowych, w których podejrzewano zwężenia lub ubytki wypełnienia kontrastu mające istotne znaczenie kliniczne1. Z czasem jednak wskazania do kolonoskopii uległy poszerzeniu i obecnie jest ich znacznie więcej1. Dowiedz się, kto i z jakich przyczyn powinien wykonać kolonoskopię.

Kolonoskopia – co wykrywa?

Kolonoskopia jest badaniem endoskopowym okrężnicy, która jest częścią jelita grubego². Wykonuje się ją w pierwszej kolejności w przypadku podejrzenia nieprawidłowości w zakresie jelita grubego¹. Pozwala wykryć choroby błony śluzowej dolnego odcinka przewodu pokarmowego¹. Do schorzeń, jakie pomaga rozpoznać kolonoskopia, zalicza się m.in. rak jelita grubego.

Wskazania do kolonoskopii

Wskazania do badania kolonoskopem można podzielić na cztery grupy: na wskazania do kolonoskopii przesiewowej, do kolonoskopii diagnostycznej oraz do kolonoskopii nadzorczej, a także na wskazania terapeutyczne³.

Wskazania do kolonoskopii przesiewowej

Badanie wykonuje się w celu poszukiwania stanów przedrakowych i raka jelita grubego u zdrowych ludzi. Jest to tzw. profilaktyczna kolonoskopia. Wskazania do kolonoskopii przesiewowej to³:

• - wiek 50–65 lat bez czynników ryzyka,
• - wiek 40–49 lat z dodatnim wywiadem rodzinnym w kierunku raka jelita grubego u krewnego 1. stopnia,
• - nowotwory jelita grubego uwarunkowane genetycznie.

Wskazania do kolonoskopii diagnostycznej

Wskazaniem do kolonoskopii w tym przypadku są głównie niepokojące objawy ze strony układu pokarmowego w tym m.in.³:

• - krwawienie z przewodu pokarmowego (np. obecność krwi w stolcu lub smolisty stolec),
• - zmiana rytmu wypróżnień,
• - biegunka o niejasnej przyczynie,

a także:

• - przewlekła choroba zapalna jelita grubego,
• - wynik badania radiologicznego jelita pozwalający podejrzewać zmianę organiczną.

Wskazania do kolonoskopii nadzorczej

Kolonoskopię nadzorczą, czyli wykonywaną okresowo, robi się u osób³:

• - po leczeniu z powodu raka jelita grubego celem monitorowania stanu zdrowia,
• - po polipektomii jelita grubego,
• - cierpiących na nieswoiste choroby zapalne jelit (nadzór),
• - u których występuje genetyczne uwarunkowane zwiększone ryzyko nowotworu jelita grubego.

Wskazania terapeutyczne

Do terapeutycznych wskazań do kolonoskopii zalicza się m.in.³:

• - usuwanie polipów i powierzchownych zmian nowotworowych,
• - tamowanie krwawień,
• - usuwanie ciał obcych,
• - poszerzanie i/lub protezowanie zwężeń nienowotworowych i nowotworowych,
• - odbarczenie ostrej niedrożności rzekomej,
• - znakowanie zmian do operacji chirurgicznych.

Kolonoskopia – przeciwwskazania i skutki

Przeciwwskazania do kolonoskopii to przede wszystkim zapalenie otrzewnej, perforacja jelita, ostre zapalenie uchyłków jelita grubego, a także piorunujące zapalenie jelita grubego. Za przeciwwskazanie może zostać uznana również ciąża czy duży tętniak aorty brzusznej ze skrzepliną³.

Częstość powikłań jest mała, jeśli jednak wystąpią negatywne skutki kolonoskopii, wskazana jest konsultacja z lekarzem³.

Przygotowanie do kolonoskopii – jak wygląda?

Kolonoskopia wymaga od pacjenta odpowiedniego przygotowania. Jest to szczególnie ważne, by pacjent przestrzegał wszystkich otrzymanych od lekarza zaleceń w tej kwestii, ponieważ właściwe przygotowanie do badania jest podstawowym czynnikiem wpływającym na jego jakość¹.

Prawidłowe przygotowanie do kolonoskopii – szczegółowy schemat:

1. 1. Dwa dni przed badaniem powinno się stosować dietę płynną, czyli opierającą się wyłącznie na pokarmach w płynnej postaci.
2. 2. W dniu poprzedzającym badanie po południu należy wypić 2 litry płynów, najlepiej wody mineralnej niegazowanej lub klarownego soku z dodatkiem preparatu PEG (1 szklanka na 15 minut).
3. 3. W dniu badania rano należy wypić kolejne 2 litry płynów w połączeniu z preparatem PEG.
4. 4. Na godzinę przed badaniem można przyjąć lek przeciwbólowy.

Bibliografia:

1. 1. Szura M., Badania diagnostyczne. Kolonoskopia. Część I: kwalifikacja i przygotowanie, Medycyna praktyczna, 2018.
2. 2. Tomaszewski M., Kolonoskopia, Medycyna praktyczna, 2017.
3. 3. Marek T., Nowakowska-Duława E., Endoskopia jelita grubego (rektoskopia, rektosigmoidoskopia, kolonoskopia), Podręcznik Interna, Medycyna praktyczna, 2021.